Funding Available

 با توجه به اهمیت بسیار زیاد مسائل زیست محیطی و بحرانی بودن وضعیت این حوزه در ایران بنیاد دستان اولویت نخست حمایت های پژوهشی خود را به این بخش اختصاص داده است. پژوهشگران معتقدند گرمایش جهانی (Global Warming) یا حتی در آینده ای نزدیک فراگرمایش جهانی (Global Heating) زیست انسانی، جانوری و گیاهی را در همه ی ابعاد و زوایا تحت تاثیر قرار داده و خواهد داد. گرمایش جهانی و تمام مشکلاتی که با خود به همراه می آورد توجه فوری و برنامه ریزی استراتژیک و بلندمدت برای آمادگی هرچه بیشتر را می طلبد. محیط زیست شکننده و طبیعت زخم خورده ایران در حال حاضر بیشتر از هر زمانی نیازمند توجه و مراقبت است. با این حال آنچه شاهد آن هستیم٬ روندی است که نشان از آینده ای مبهم برای طبیعت و مردم ایران دارد. سرنوشت انسان چنان با طبیعت پیرامونش گره خورده است که نابودی طبیعت، پیامدهای گریزناپذیری برای ساکنان آن سرزمین به همراه خواهد داشت.

​

سال هاست ایران رتبه ی نخست فرسایش خاک و بیابانزایی در جهان است. در دیگر روندها همچون تخریب پوشش گیاهی، نابودی تنوع زیستی و آلودگی هوا و... هم ایران در رده های نخست جهانی قرار دارد. از جمله اینکه در دهه های اخیر مساحت جنگل های ایران نصف شده و شمار گونه های گیاهی و جانوری نیز بیش از نود درصد (تاکید می شود: بیش از نود درصد!) کاهش یافته است.

​

در حال حاضر ۲۰ درصد کل مساحت ایران را بیابان مطلق در بر گرفته و هر صبح که از خواب برمی خیزیم بخش دیگری از ایران در فرایندی برگشت ناپذیر برای همیشه زادآوری خود را از دست داده است. در نتیجه ی مستقیم این تغییرات اقلیمی، شاهد خالی شدن روستاها و مهاجرت روزافزون به شهرها هستیم. به گونه ای که در ۵ سال گذشته شاهد خالی شدن بیش از ۵۰ درصد روستاهای بیابانی در شرق ایران بوده ایم، روندی که در مسیر مبارزه برای حیات ادامه خواهد داشت. چنین حجم بزرگی از مهاجرت، انبوهی از پیچیدگی های روانشناسی، جامعه شناسی و حتی مهندسی و بهداشتی را به موضوع اضافه می کند. به این لیست البته می توان کشاورزی ناپایدار و غیر منطبق با اقلیم خشک ایران و انواع آلودگی های زیست محیطی ناشی از حمل و نقل و کارخانجات صنعتی و بسیاری دیگر را افزود.

​

 با توجه به این آمارها، پژوهشگران بر این باورند که محیط زیست نه تنها مساله و اولویت اول، بلکه حتی مساله ی دوم، سوم، چهارم و پنجم ایران است. مشکلات سیاسی، اقتصادی و حتی فرهنگی اگرچه با محیط زیست در ارتباط اند اما بعید است اثر تاریخی ماندگاری برجای گذاشته یا چشم انداز ایران را برای همیشه دگرگون سازند. اما مشکلات زیست محیطی حال حاضر ایران به ویژه خشکیدگی، این کشور را به سرزمینی دیگر و چشم اندازی دیگر با سرنوشتی متفاوت تبدیل خواهند کرد. 

​

می بینیم که چالش خشکیدگی، ایران را از مرز بحران فراتر برده و حال افق فراروی ما مساله ی مرگ و زندگی است. مرگ سرزمینی که مادر تمام کسانی است که اکنون و هزاران سال دیگر در آن خواهند زیست. مادر مشترک ما و کودکان و نسل های آینده مان. 

​

چنین وضعیتی نیاز به انجام مطالعات راهبردی در حوزه ی محیط زیست را بدیهی می سازد. چالش اقلیمی پیش روی ایران و راهکارهای انطباق با آن سوالات و مسائل بسیاری را ایجاد میکند که پاسخ دادن به آنها نیازمند انجام پژوهش های مرتبط و باکیفیت است. بنابراین بنیاد دستان به عنوان مهم ترین اولویت خود عزم در حمایت مالی بلاعوض از پژوهشگران دکتری و همچنین دیگر پژوهشگران جوان در این حیطه را دارد. گستره ی این پژوهش ها وسیع بوده که به

 صورت خلاصه در شکل زیر آمده اند.

در کنار این ها دستان به سوالات زیر نیز علاقه مند است:

 

• تحلیل جنبه های اقتصادی و اثرات اقلیمی کشاورزی ناپایدار (به عنوان مثال محاسبه بار اقتصادی کشاورزی ناپایدار و ارائه ی راهکارهایی جایگزین برای ارتقا کیفیت و پایداری کشاورزی)

​

•  راهکارهای انطباق کشاورزی و صنعت با وضعیت اقلیمی حال و آینده ی ایران

​

• بررسی جنبه های جامعه شناختی تغییرات اقلیمی در ایران (به عنوان مثال، مهاجرت های ناخواسته ای که به دلیل کمبود منابع آب صورت می گیرد و پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و روانشناسی آن)

​

•  بررسی برنامه های آموزشی جهت آموزش افکار عمومی در سطوح مختلف جامعه 

​

• بررسی روندهای مهاجرت اقلیمی در ایران. مهاجران از کدام مبادی به کدام مقاصد می روند و در سکونتگاه های تازه چه سرنوشتی در انتظار آنها است؟

​

• وضعیت شهرهای در حاشیه ی تالاب های خشکیده یا در حال خشکیدن و پیش بینی آینده ی شهرها از دیدگاه محیط زیستی، بهداشتی و … . 

​

• راه های پیشگیری از گرمایش شهرهای بزرگ کشور: نیازمند مطالعه ی موردی شهرها

​

• بررسی روندهای اقلیمی ایران و ارائه پیش بینی درباره اثر گرمایش جهانی بر اقلیم ایران در دهه های آینده

​

• اثرات بهداشتی آلودگی هوا، به ویژه پدیده ریزگرد در مناطق مختلف کشور

​

• بررسی ظرفیت های توسعه انرژی های جایگزین و تجدیدپذیر در ایران

​

سوالات و حیطه های پژوهشی تنها به موارد بالا محدود نیستند. دستان مشتاقانه از ایده های نو در رابطه با مشکلات مرتبط با محیط زیست و تغییرات اقلیمی در ایران حمایت می کند.